Category : Gujarati Poem , Videos In Gujarati

મને ગમતો ઝંઝાવાત

નદીઓના નીર લૂટતો, ઝરણાંઓના ઝરણ ઝુંટતો,
પારકા પાણીએ થયેલી ગર્વિષ્ટ એની જાત છે,
આમ ચારેકોર બસ દરિયાની દુષ્ટતાની જ વાત છે,
જોઉં તો ખરો, એવી તો કેવી આ સમંદરની ઓકાત છે,
પણ મને ગમતો આ ઝંઝાવાત છે

પવનના સથવારે તને પાનો ચઢે,
દુષ્ટ દરિયા તું કેમ ના છાનો પડે,
શેનો તને આટલો ઘુઘવાટ છે,
જોઉં તો ખરો, એવી તો કેવી આ સમંદરની ઓકાત છે,
પણ મને ગમતો આ ઝંઝાવાત છે

ખજાનાતો દિલમાં મારા પણ અમાપ છે,
મોતી થકી જ દરિયામાં પડું, ના એવી કોઈ વાત છે,
બસ તારા વિકરાળ મોજાને મારે આજ દેવી માત છે,
જોઈલે આ ભુજાઓ સામે તારી ભરતીની શી વિસાત છે,
જોઉં તો ખરો, એવી તો કેવી આ સમંદરની ઓકાત છે,
પણ મને ગમતો આ ઝંઝાવાત છે

લાવ તારા ઊંડાણમાં ઉતરું,
અંધારપટમાં અજવાળા ચીતરું,
આજ તું કેમ છુપાવીશ, વણઉકેલ્યો તારો જે ભાગ છે,
રોકી શકે તો રોક, આજ મેળવવો મારે તારો તાગ છે,
જોઉં તો ખરો, એવી તો કેવી આ સમંદરની ઓકાત છે,
પણ મને ગમતો આ ઝંઝાવાત છે

કૃષ્ણ જેમ મથુરા મેલી દ્વારકા ગયા,
આટ-આટલી ધરા છોડી વિષ્ણુ ક્ષીરસાગરમાં રહ્યા,
તો આપણે પણ કિનારો શોધવાની ક્યાં વાત છે,
‘હૃષી’, બસ મને ગમતો આ ઝંઝાવાત છે…

મચ્છર મારી મારીને કોઈ મહાન બનતું નથી. વળી, મહાપરાક્રમી બનાવા માટે એટલું જ તપ કરવું પડે છે. વ્યક્તિનો આંતરિક સ્વભાવ, સંસ્કાર અને પોતાની જાતને ઉન્નત કરવા આદરેલા પ્રયત્નોના ફળ સ્વરૂપ જ એની ગતિ હોય છે.

એક સંસ્કૃત સુભાષિત કહે છે કે, જયારે વનમાં અંધારી અને ધોધમાર વરસાદી રાતે ભયંકર વીજળીના કડાકા થાય છે ત્યારે બીકણ શિયાળવા રડતા રડતા ઘરમાં ઘુસી જાય છે. પરંતુ સ્વભાવથી જ વનરાજ એવો સિંહ, જાણે એ વીજળીના કડાકા એને પડકારી રહ્યા હોય એમ, પોતાની ગુફામાંથી બહાર આવીને આકાશ સામે એટલી જ ભયંકર ગર્જના કરે છે. 

એ જ રીતે મનુષ્ય સામે સૌથી મોટો પડકાર એના મનને જીતવાનો છે. જે મનને આધીન છે એ હંમેશા ગુલામ છે અને જેણે મનને વશમાં કરી લીધું છે એ સ્વભાવે જ સર્વસ્વનો સ્વામી છે. સમુદ્રના વિકરાળ મોજા જેવા પરિસ્થિતિઓના પડકારો અને પ્રલોભનો મનુષ્યના મનને વિચલિત કર્યાકરે છે. જે આ વિકટ સમુદ્રને પાર કરી શકે છે એ જ ખરેખર કઈંક પામી શકે છે. ઈશ્વર એ કહેવાય છે કે છે સમુદ્રમંથન  ( શાસ્ત્રોમાં આવતા આ બધા એક જાતના રૂપકો છે, પણ મૂર્ખ પ્રજા એનો શાબ્દિક અર્થ શોધે છે) અર્થાત પરિસ્થિતિ જન્ય પ્રાપ્ત થતા વિષ અને લક્ષ્મીને સમાનભાવે સ્વીકારે છે અને એમના મન એક રતીભાર પણ ક્ષોભ કે ગર્વ પામતા નથી.

ઇહૈવ તૈર્જિત: સર્ગો  યેષાં સામ્યે સ્થિતં મનઃ||
(ગીતા – 5.19)

અર્થાત, જેમનું મન સમભાવમાં સ્થિત છે, તેમણે આ જીવંત અવસ્થામાં જ સમસ્ત સંસાર જીતી લીધો છ…

આ કવિતા આવા જ વિરલ વ્યક્તિઓને સમર્પિત છે જેમને મન પડકારોને પરાસ્ત કરાવવામાં એક મોજ છે. રોતડ અને માયકાંગલા લોકો મને ક્યારેય ગમ્યાં નથી. આવા જ સમુદ્ર જેવા ગહન પણ સાથે સાથે અસ્તિત્વના આનંદની મોજ ના હિલોળા લેતા લોકોનો સંગ જ મને ગમે છે.

જવાની જાણે એક શક્તિ આસમાની…
ગગનમાં ઘૂમતી જાણે ભવાની…

Category : English Poems

Darkness & Depression

Whenever,
In the dark corners of your heart you go,
Daemons possess you,
Making you feel so low,

Will you ever be able to see the light again?,
You don’t know,
Those empty moments are so crushing,
And it feels so raw,

All those words,
Suddenly echoing with advices you never heed,
All those wounds,
Suddenly goes more deep as you start to bleed,

Whenever darkness shrouds your path,
And you know not where will it lead,
A glimmer of hope, is all you need,
A moment of future, as a seed,
A light which can lead,
And a warm heart, forgetting all your past deed.

There is a reason why an unparalleled and deeply philosophical “Geeta” starts with “ArjunVishad Yog“. But not everybody is fortunate enough to have a companion like Krishna to pull him out of it. Or rather I should say, not everybody can be deserving enough like Arjun that Krishna will help. Well, but Krishna, one of the greatest forms of sublimity to ever exist, has left the eternal words for us to learn from.

While I agree that normal human beings are incapable of dealing with too much emotional distress, I have found that most of the problems arise because of our habit of making mountains out of molehill. Besides, most of our uneasiness with existence is derived from raw sensations. Our happiness and sadness is mostly because of our sensory experiences and has nothing to do with the totally incorrect and hackneyed  phrases saying that existence in itself is painful. Even Krishna tries to kicks such nonsense out with very first utterance of advice to Arjun by saying that (क्ष्रुद्रं ह्रदयदौर्बल्यं तयक्त्वोतिष्ठ परन्तप – Geeta – 2.3) it really doesn’t suit the worrier like you, so just get rid of such nonsensical emotional weakness and stand up.

If a person just simply understands that which is gone cannot be brought back and that which is not in our control cannot be controlled, will make most of the worries and anxieties totally unjustified. All the advice from Krishna in “Sankhya Yog” ending with “…शोचितुमर्हसि ” tries to convey that meaning.

In his play Richard-II, Shakespeare has this dialogue, “….Cry woe, destruction, ruin and decay, The worst is death, and death will have his day.” Similar to, जातस्य हि ध्रुवो मृत्युध्रुवं जन्म मृतस्य च… ( Geeta – 2.27 )… Whatever / Whoever is born is destined to die ( or every beginning has an end ) and whatever is gone will come back too ( every dead will be reborn )… Ever wonder why everything is circular / round in nature / Universe ? 😉

So, now you tell me, what’s there to worry? 😉

Category : Gujarati Poem , Uncategorized

જાગ્રત સમય

મલિન મન મનુજને રાતદિવસ ડહોળે,
ભલે  એ  જાતને ગંગામાં રોજ ઝબોળે,
અલિપ્ત  રહેવું,  ના વહેવું  કોઈ ટોળે,
જાગ્રત તો બસ મનથી મનને જ ખોળે,

ભવિષ્ય  ઓછું એ ભૂતકાળ વાગોળે,
દુઃખી રાહ જુએ ભવિષ્યની કાગડોળે,
સ્થિતપ્રજ્ઞ જ સર્વકાળ સુખી છે ‘હૃષી’,
તત્વજ્ઞ ના ચઢે  કોઈ કાળના હિંડોળે.

માનવ જીવનના બે સૌથી મહત્વના પ્રશ્નો જો કોઈ હોય તો એ છે, જાગૃત અવસ્થા એટલે શું? અને સમય શું છે?  ( સ્પષ્ટતા : મહત્વના એના માટે કે જેનામાં મગજ છે અને જે એ વાપરવા ઉત્સુક છે. બાકીના બેવકૂફો માટે તો બીજા હજારો પ્રશ્નો મહત્વના છે જેની ચર્ચા અત્રે ઉપસ્થિત નથી. )

હકીકતમાં જાગૃત ( enlightened  ) માટે સમયનું અસ્તિત્વ નથી અને જે સમયથી પર થાય છે એ એક સંપૂર્ણ જાગૃત અવસ્થા જ હોઈ શકે. માટે ઉપરોક્ત બંને પ્રશ્નોના જવાબો અંતે તો એક જ સત્ય તરફ નિર્દેશ કરે છે. માટે જ નરસિંહ મહેતા કહે છે કે,

જાગીને જોઉં તો જગત દીસે નહિ,ઊંઘમાં અટપટા ભોગ ભાસે;
ચિત્ત ચૈતન્ય વિલાસ તદ્રુપ છે, બ્રહ્મ લટકાં કરે બ્રહ્મ પાસે …

સામાન્ય બૌદ્ધિક વિચારધારાનો ( common purpose rationality ) પ્રતિવાદ હોઈ શકે કે હોવું કે ના હોવું એ દ્રષ્ટા પર આધારિત કેવી રીતે હોઈ શકે જયારે દ્રશ્યનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ છે. આ જ તો બૌદ્ધિકતા અને તાત્વિકતા વચ્ચેનો ભેદ છે. પણ એ ગીતાજ્ઞાન અન્ય કોઈ પ્રસંગે પિરસીશું. અત્યારે ગીતાના સાંખ્યયોગના આ શ્લોકો વધારે સુસંગત છે

ન ત્વેવાહં જાતુ નાસં ન ત્વં નેમે જનાધિપાઃ|
ન ચૈવ ન ભવિષ્યામઃ સર્વે વયમત: પરમ||

દેહિનોસ્મિન યથા દેહે કૌમારં યૌવનં જરા |
તથા દેહાન્તર પ્રાપ્તિર્ધીરસ્તત્ર ન મુહ્યતિ ||

(ગીતા 2.12,13)

અર્થાત, શ્રી કૃષ્ણ અર્જુનને કહે છે કે  એવું ક્યારેય ન હતું કે હું ના રહ્યો હોઉં કે તું ના રહ્યો હોય અથવા તો આ બધા રાજાઓ ના રહ્યા હોય. વળી એવું પણ નથી કે પછી ભવિષ્યમાં આપણે બધા નહિ હોઈએ. જેમ દેહમાં રહેલો આત્મા આ શરીરમાં બાળપણ, યુવાવસ્થા અને વૃદ્ધાવસ્થામાંથી નિરંતર પસાર થતો રહે છે, તેવી જ રીતે, મૃત્યુ પછી આત્મા બીજા શરીરમાં પ્રવેશે છે. ધીર પુરુષ આવા પરિવર્તનોથી મૂંઝાતો નથી.  

મેં ક્યારેય કોઈ બાળકને ભૂતકાળની વાતો કરતા નથી સાંભળ્યું. કારણ સ્પષ્ટ છે, કે એની પાસે એટલી બધી મોજ આવનારા ભવિષ્યમાં કેદ છે કે એને કદી પાછા ફરીને જોવાનો વિચાર જ આવતો નથી. આવી જ રીતે, કોઈ પણ જીવનની મોજથી ભરેલા વ્યક્તિ પાસેથી તમે ફક્ત ભવિષ્યના અંતરંગ વિચારો સાંભળશો. જો કોઈ ભૂતકાળની વાતો કરી કરી ને પકાવે તો સમજવું કે હવે આ ભાઈ કે બહેન ફક્ત જીવતી લાશ છે.

જે એ સમજી ચૂકયા છે કે જીવન એ કોઈ શરૂઆત નથી અને મૃત્યુ એ અંત નથી એ જ આનંદથી ભરેલા જોવા મળશે.

2020 એ ઈશ્વરે લીધેલી એક surprise test હતી. તમારું પરિણામ જાણવા નીચેના વિકલ્પમાંથી કોઈ એક પસંદ કરો.

1. બહુ કપરો કાળ હતો 2020

2. હવે 2021 સારું આવે તો સારું

3. આજે કઈ તારીખ છે?

પરિણામ : ઈશ્વરને બીજા હજારો કામ છે, એ કોઈ ડફોળ પૃથ્વીવાસીઓની પરીક્ષા લેવા નવરા નથી. માટે પોતાની જાતને એટલી મહત્વની સમજવાની ભૂલ કરવાવાળા બધા નાપાસ.. હા હા હા… 😉


Category : English Poems

Philosophy Of One, Two And Three

If  one is  one,  two is two  and  three  is  three,
Can  you  tell,  what is  that  people  cannot  see?

If  one  is  you,  two is me  and  we  are three,
Can you find, what is that between you and me?

If one is none, two is unconcerned and three is free,
Can  you  say, what  is  that  which  we  shouldn’t  be?

If one says me, two says we and three doesn’t agree,
Can you tell, what separates one,  two and the three?

If one forgets, two regrets and three is on the knee,
Can you tell,  what  is not letting them  all  feel  free?

If  one  is  you,  two  is  yours  and  three  is  ‘He’,
Can  you  imagine,   where   would   ‘I’   really   be?

Almost all languages we have or the vast known majority at least ( expert linguists or lexicologists can provide input ) deal with the structure of first person, second person and third person. In my opinion, as a language is the expression for how we perceive the world, this structure really gives us the insight into human psychology.

Almost every religion agrees on the principle of getting rid of ego ( the sense of ‘I’ or the strong sense of first person ) in order to attain any spiritual progress. The Bible tells us about loving the neighbor and that is only possible when the person rises above the differences separating one from another. In order to rise above those differences, one first needs to understand it.

Geeta says it right,

बहूनां जन्मनामन्ते ज्ञानवान्मां प्रपधते
वासुदेवः सर्वमिति स महात्मा सुदुर्लभः || (7.19)

After many many births, when someone knowledgeable realizes the truth, he comes to me. But the enlightened person who really understands that everything is Krishna – the same ‘Bhram’ – and nothing else, is very rare indeed.

So at the end, everything is an interesting interplay between one, two and three! Someone who knows oneself, automatically understands the rest. 

If one can answer all those questions laid out in this poem, one can definitely say that the one is really experiencing the oneness with the one and only existential truth! 😉

Enjoy 🙂

Category : English Poems

The Origin

If everything can be created from basic elements,
Then from where comes, the spirit and sentiments!

Logic is really limited by our perceptual embodiments,
Awareness is the only sublime, rest is just physical sediments,

Material things can never exist without its own impediments,
Be enlightened to feel universe beyond sensual experiments!

True knowledge stands for tearing down religious regiments,
Godliness doesn’t stay inside the stagnant sectorial segments.

What is it that without understanding it, even if you understand everything else, you understand nothing? Or What is it that by just understanding it, you understand everything, even if you don’t understand anything else?

There are things beyond the grasp of our senses which can just detect very tiny part of vast universe. That’s why rising above the physical senses is the first step of Yog. Because how can you connect and feel the unlimited by being limited! A sense of the world devised by our perceptions is very limited. Then our limited ability of logic puts additional restraints on our efforts of understanding the things which are beyond logic. Beyond logic in terms of, beyond your pay-grade if you will! Our definition of ‘existence’ is very rudimentary and just considers the physical aspects of being. True ability of awareness is something most human beings can’t contemplate. That’s the reason that enlightenment eludes them.

Religions even add more blurriness to the already blinded and miserable beings. Subscribing to any religion is like putting a thick faulty monochrome filter in front of the eyes of a person already suffering with limitedly illumined understanding ability. That is the reason that so-called religions or imaginations of God, doesn’t help alleviate the misery of the masses.

Perhaps that’s why Shree Krishna says,

“…. यततामपि सिद्धानां कश्चिन्मां वेत्ति तत्वतः||” (Geeta 7.3)

Sometimes someone from millions of men makes an effort to become a true Yogi. And even from (millions of) those who have become Yogi, hardly a single yogi is able to know/understand about my true nature of existence.

Today is the day to meditate and contemplate on that Krishna-tatva.

જન્માષ્ટમી તો એક નિમિત્ત માત્ર છે આવા આ કૃષ્ણતત્વ વિષે વિચારવાની અને એમાં સમાધિસ્થ થવાની કારણ કે જે જન્મ અને મૃત્યુથી પર છે એના જન્મદિવસ ના હોય. લીલાઓની વાર્તાઓ અને એના અનુકૂળ અર્થઘટનો તો ડોશીઓ અથવા તો એવા ઓછી સમજણવાળા લોકો માટે છે. ( પણ એ બહાને પણ કદાચ એમની જિજ્ઞાસાવૃત્તિ જાગૃત થાય અને ભવિષ્યમાં એ સાચા કૃષ્ણને જાણવા પ્રયત કરે તો એમાં પણ કશું ખોટું નથી ) સાચું કૃષ્ણતત્વ તો ગીતા અને ઉપનિષદોમાં આંશિક રીતે ઝીલાયું છે જેનો અભ્યાસ જો ના કર્યો હોય તો, આજ એનું રીમાઇન્ડર છે.